Lees word beskou as een van die belangrikste vaardighede wat ’n kind op skool moet bemeester. ’n Kind moet leer lees om te kan leer — en die implikasie hiervan is duidelik: ’n goeie leser is dikwels ook ’n goeie leerder.
Ongelukkig is daar miljoene kinders regoor die wêreld wat sukkel om te leer lees. Die hartseer realiteit is dat ’n groot deel van hierdie kinders volwassenes word wat steeds met leesprobleme worstel. Dit het ’n direkte invloed op hul verdere opvoeding, loopbaanvooruitsigte en selfs hul selfbeeld.
Leer is ’n laagsgewyse proses
Om te verstaan wat leesprobleme veroorsaak, moet ons eers een fundamentele kenmerk van die menslike leerproses in ag neem: leer vind laagsgewys plaas. ’n Mens kan nie sommer by ’n hoë vlak begin nie — elke nuwe vaardigheid bou op dié wat reeds bemeester is.
Die hele skoolstelsel wêreldwyd is op hierdie beginsel gegrond. ’n Kind kan nie van graad een direk na universiteit spring nie. Hulle moet stapsgewys deur die grade vorder, en aan die einde van elke jaar moet hulle bewys dat die inhoud van daardie jaar bemeester is, sodat dit ’n stewige grondslag vorm vir die volgende vlak.
Voorbeelde uit die praktyk
Neem byvoorbeeld wiskunde. ’n Kind wat nog nie kan tel nie, sal dit onmoontlik vind om somme soos optel en aftrek te doen. Hoe hard ’n mens ookal probeer, sonder die grondslag van tel kan die kind eenvoudig nie vorder nie. Maar sodra tel bemeester is, word optel en aftrek ’n natuurlike volgende stap.
Of kyk na ’n sport soos yshokkie. Voordat ’n speler die spel kan aanleer, moet hy eers leer om goed te skaats. Dan volg die meer ingewikkelde vaardighede: agteruit skaats, vinnig rigting verander, beheer oor die rubberskyf en die gebruik van die stok. Elke element moet eers op sy eie geoutomatiseer word voordat die speler die spel as geheel kan bemeester.
Die grondslag van lees
Net soos yshokkie bestaan uit verskeie onderliggende vaardighede, is lees ook afhanklik van ’n stel grondvaardighede. Indien ’n kind nie hierdie basiese vaardighede bemeester het nie, sal lees vir hom ’n stryd wees. So ’n kind bly ’n swak leser totdat iemand doelbewus teruggaan en die fondamente lê. Alle ander pogings — hoe goed bedoel ook al — sal tevergeefs wees as die boustene ontbreek.
Hoe Edublox help
By Edublox lê ons klem op hierdie grondvaardighede. Ons oefen en outomatiseer die onderliggende kognitiewe vaardighede wat lees moontlik maak. Wanneer die fondament sterk is, kan ’n kind nie net leer lees nie, maar ook leer met selfvertroue lees — en uiteindelik leer om te leer.
Opgedateer 3/10/2025
Meer inligting:
Edublox lees- en leerklinieke spesialiseer in breinopleiding wat kinders slimmer maak, en hulle help om vinniger, makliker en beter te leer en te lees. Die klasse spreek die volgende aan:
* Konsentrasie: Gefokusde, volgehoue en verdeelde aandag.
* Perseptuele vaardighede: Visuele en ouditiewe voorgrond-agtergrond onderskeidingsvermoë; visuele en ouditiewe diskriminasie, sintese en analise; vorm-onderskeiding; ruimtelike verhoudings.
* Geheue: Visueel en ouditief, kort- en langtermyn, reeks-, ikoniese en werkende geheue.
* Logiese denke: Deduktiewe en induktiewe redenering.
* Lees, spel, woordeskat en begrip.
Klasse word in Afrikaans en Engels aangebied. Kontak ons.
